"Uit onderzoek blijkt dat ...." is een populaire binnenkomer van de media. Het moet de lezer, toehoorder of kijker op scherp zetten voor belangrijk nieuws dat wel boven alle twijfel verheven moet zijn. Het is immers gebaseerd op onderzoek. Eindelijk krijgt de nieuws-consument van een onafhankelijk iemand met kennis van zaken op een afgewogen manier te horen hoe het precies zit.
In de laatste zin zit echter de bekende "kneep" van Farce Majeur. Deze roept vragen op zoals: "Hoe zit het met de onafhankelijkheid?", "Wat houdt die kennis van zaken in?" en "Hoe zijn de zaken afgewogen?"
"Hoe zit het met de onafhankelijkheid?"
Onafhankelijk oftewel vrij-onderzoek is vrijwel uitgestorven. Onderzoekers leven bij de gratie van sponsors en opdrachtgevers. Hun onderzoek wordt dus hoe dan ook beïnvloed door wie het betaalt en wat het voor de financier oplevert. Bij onderzoeken die in productreclames worden aangehaald is dit meer dan duidelijk. Bij media onderzoeken blijft het profijtbeginsel onderbelicht. Wiens brood men eet wiens woord men spreekt is voor de media zelf geen populair onderwerp. Kleur bekennen tast het imago van onafhankelijkheid aan. Nieuwsbrengers in verband brengen met nieuwsmakers is vloeken in de kerk. Toch ligt hier een schone taak voor de media om de belangen achter een onderzoek duidelijk te maken. Hun streven is toch om ons wijzer te maken en niet om ons wat wijs te maken.
"Wat houdt die kennis van zaken in?"
Gekend zijn door ervaring en inzicht op een bepaald gebied maakt van iemand een deskundige. De handtekening van de deskundige onder het onderzoek is het keurmerk. De zinsnede "Uit onderzoek blijkt dat ...." is daarom te mager. De verantwoordelijke deskundige en zijn staat van dienst moet worden vermeld. De bonte stoet die in de media passeert doet het ergste vrezen. Zij blinken op enkele uitzonderingen na meer uit door presentatie dan door inhoudelijkheid. Het is een optocht van zelfbenoemde specialisten, R. Clavan's (Koot & Bie), vak-vreemdgaande geleerde dames & heren, vertegenwoordigers van vage instellingen, scriptie-schrijvers en alleswetende nestvlieders.
"Hoe zijn de zaken afgewogen?"
Zonder afwegingen wordt een onderzoek een opinie. Het afwegen is echter tijdrovend denkwerk want het vereist zelfkritiek, verder denken dan de neus lang is, geen vooronderstellingen e.d. Zaken die voor media-land strijdig zijn met snelle communicatie. Het "Uit onderzoek blijkt dat ...." wordt gepresenteerd als nieuws maar het is in werkelijkheid meestal een mening. Het zou de media sieren als zij bij het presenteren van een onderzoek ook hun kleuren zouden tonen.
